در کشاورزی بهتر است بدانیم که کود کلاته آهن چیست و چگونه میتوان با استفاده از آن به بر کیفیت محصولات افزود. درواقع برای دستیابی به هدف افزایش محصولات استفاده از کود آهن اهمیت کلیدی دارد. مواد ریزمغذی یکی از فاکتورهای اساسی محیطی برای رشد و توسعه گیاه هستند. آهن جزو ریزمغذیها طبقهبندی میشود که میتواند بهراحتی اکسید و یا در خاک رسوب کرده و غیرقابل استفاده گردد.
ترکیبات کود کلاته آهن چیست؟
ترکیب یون مغذی فلزی با یک مولکول آلی طویل لیگاند یا کلاتگر نامیده میشود. ترکیب لیگاند یا کلاتگر با یک ریزمغذی کود کلاته را تشکیل میدهد. کلات ریزمغذی از اکسیداسیون، رسوب و غیرمتحرک شدن در امان است. لیگاند میتواند یک ترکیب حلقهای به دور ریزمغذی تشکیل دهد، نحوه اتصال ریزمغذی به لیگاند ویژگیهای سطحی ریزمغذی را تغییر میدهد و آن را برای جذب آسان توسط گیاه آماده میسازد.
چرا به کود کلات آهن نیاز است؟
چون خاک ناهمگن و پیچیده است میکرومغذیها بهسرعت اکسید میشوند و یا رسوب میکنند. کلاته سازی میکرومغذی را از واکنشهای نامطلوب در خاک حفاظت میکند. کود آهن دسترسی میکرو مغذیهایی مثل آهن، مس، منگنز و روی را افزایش داده و بهنوبه خود به بهرهوری و سودآوری تولیدات محصولات تجاری کمک میکند. کود کلاته پتانسیل بالاتری برای افزایش عملکرد تجاری نسبت به میکرومغذیهای معمول را دارد.
اگر خاک نتواند نیازهای غذایی محصولات را تأمین کند باید از منابع کلاته استفاده کنیم. فاکتورهای زیادی دسترسی آهن را کاهش میدهند که میتوان از pH بالای خاک، محتوای بالای بیکربنات، گونههای گیاهی (گونههای چمنی معمولاً بیشتر از سایر گونهها لیگاندها را دفع میکنند.) و تنشهای غیرزنده نام برد.
گیاهان بهطورمعمول از آهن به فرم Fe2+ (فرو) استفاده میکنند، آهن فرو میتواند بهراحتی اکسید و از دسترس گیاه خارج شود. فرم فریک (Fe3+) هنگامی که pH خاک بالاتر از ۵٫۳ است غیرقابل دسترس میشود. کمبود آهن معمولاً در pH بالای ۷٫۴ رخ میدهد. کلات آهن از تبدیل فرو به فریک جلوگیری میکند.
[caption id="" align="alignnone" width="450"] کود آهن EDDHA[/caption]کود کلات آهن
استفاده مستقیم از مواد مغذی مثل آهن در خاک ناکارآمد است (چون آهن به دلیل بار مثبتی که دارد بهراحتی با اکسیژن و یا هیدروژن واکنش داده و ترکیبات جدیدی تولید میکنند که توسط گیاه قابلجذب نیستند). لیگاندها میتوانند از ریزمغذیها در برابر اکسیداسیون و رسوب محافظت کنند. استفاده از کلات آهن یک روش آسان و عملی برای جلوگیری از هدر رفت است.
در خاک ریشه گیاهان میتواند موادی ترشح کند که شامل کلاتهای طبیعی است. اسیدآمینههای غیر پروتئینی یکی از کلاتهای طبیعی فتوسیدروفور است که توسط گیاهان علفی که در تنش آهن رشد میکنند تولید میشود. کلاتهای ترشح شده مثل وسیله نقلیه عمل میکنند و به گیاهان برای جذب مواد مغذی در سیستم محلول ریشه و خاک کمک میکنند.
[caption id="" align="alignnone" width="450"] کلات آهن[/caption]اصلاح کمبود آهن توسط کلاته آهن
درواقع باید بدانیم که مشکلات ناشی از کمبود کلاته آهن چیست و نقش کلاتها در تغذیه گیاهان به چه صورت خواهد بود. کلروز ناشی از کمبود یک اختلال شایع تغذیهای در بسیاری از محصولات کشاورزی بهویژه در خاکهای قلیایی یا آهکی است. اصلاح کمبود آهن بستگی به پاسخهای متفاوت گیاهان و سایر فاکتورها دارد. کلات آهن نسبت به کودهای غیر کلاته با افزایش دسترسی به مواد غذایی مؤثرتر بوده و باعث افزایش راندمان میشوند.
کلاتهای آهن در تولیدات تجاری کودهای محلولی هستند که توسط نور کارایی خود را از دست میدهند. بنابراین برای ذخیره سازی کود باید از بستهبندی و قوطیهای مات استفاده نمود. فرمهای جامد کود با نور تغییر ماهیت نمیدهند. اخیراً یک کلاتگر Fe2+ و Fe3+ با یک کمپلکس پایدار بین سیترات آهن و Fe-EDTA گزارش شده است که مقاومت بالایی به واکنشهای نوری دارد و برای استفاده در زمان مشاهده کلروز آهن مناسب است. دو روش برای استفاده از کلات آهن وجود دارد:
استفاده کلات آهن بهصورت خاک مصرف
محلولپاشی کلات آهن
مزایای کاربرد خاک مصرف شامل: استفاده از ریزمغذی در ابتدای چرخه زراعی بدون آسیب به گیاه، فراهم کردن بقایا برای گیاه، بدون نیاز به اسپری (محلولپاشی) و مهارت خاص است. در صورت کاربرد خاک مصرف بهتر است برای شستن کلاتها به محیط ریشه از آب استفاده شود.
استفاده بهصورت محلولپاشی (کلات آهن یا معدنی) خیلی مؤثرتر از خاک مصرف است. محلولپاشی کلات آهن (ریزمغذیها) جذب مواد غذایی برای گیاه را افزایش میدهد. از مزایای محلولپاشی میزان کاربرد کمتر، اثر فوری روی گیاه، سهولت کاربرد یکنواخت و بدون آسیب است.
کدام کود کلات آهن باید استفاده شود؟
تأثیر کود آهن بستگی به pH و محیط رشد گیاه دارد. لیگاندهای EDTA، DTPA و EDDHA معمولاً در کود آهن استفاده میشوند و اثربخشی متفاوتی دارند. کلات آهن EDDHA در pH های بالاتر از هفت پایدار است. پایداری سه کود آهن معمولی در pH های مختلف متفاوت است و طبق تحقیقی که توسط Guodong Liu و همکاران انجام شد عملکرد محصولات این سه کود کلاته (کلات آهن) به این ترتیب به دست آمد:
FeEDDHA > FeDTPA > FeEDTA
فرم EDDHA بیشترین میزان اثر را در pH بالاتر از ۷ داشت اما نسبت به فرمهای دیگر گران قیمتتر است. پس از بررسیهای انجام شده پیرامون اینکه کود کلاته آهن چیست و چه اثری در محصولات کشاورزی دارد میتوان به این نتیجه دست یافت که استفاده از ۲۰-۱۰ گرم کلات آهن در درختان نتایج رضایت بخشی نشان داده است. کاربرد FeEDDHA و Fe-قند به میزان ۷ میلی گرم آهن در لیتر منجر به سبز شدن دوباره برگها در زمان کمبود آهن شده است.
کلاتها برای جذب توسط گیاه با یکدیگر رقابت میکنند. عوامل کلاتگری که آهن از آنها آزاد شده است و تحت شرایط مساعد خاکی هستند با کلات منگنز برای جذب شدن توسط گیاه رقابت میکنند. کلاتگرها این توانایی را دارند که آهن را به میزان کافی برای تأمین آهن موردنیاز در سطح ریشه نگه دارند تا رقابت بین منگنز-آهن را تحت تأثیر قرار دهند.
طبق مطالعهای که روی اثر کلات آهن بر بادام زمینی انجام گرفت مشخص شد تقابل طبیعی بین آهن و منگنز در بادام زمینی بستگی به منبع کاربرد آهن دارد بطوریکه کلات آهن به فرم Fe-EDDHA نسبت به FeSO 4 کاهش جذب منگنز بیشتری به دنبال داشت.
خرید کود آهن کلاته
خرید کود آهن کلاته یکی از راههای مؤثر جهت اضافه کردن میکرومغذی هایی نظیر یونهای آهن است. کودهای کلات آهن به فرمهای مایع و جامد به فروش میرسند. کودهای کلات آهن بهصورت محلولپاشی و یا خاک مصرف، چالکود قابل استفاده میباشند کود آهن میکرولایز مشکل رسوب و گرفتگی شیرآلات کشاورزی و نازل ها را ندارد و با خیال راحت میتوان آن را همزمان با آبیاری نیز استفاده نمود. کودهای کلاته بسیار زود عمل مینمایند و در خاک نیز پایدارتر هستند.
[caption id="" align="alignnone" width="450"] کود کلات آهن[/caption]هر زمان که علائم کمبود آهن را مشاهده نمودید و یا با آزمون خاک متوجه کمبود آهن شدید میتوانید از کلات آهن استفاده کنید. خرید کود کلاته آهن نیاز گیاه به آهن را برطرف خواهد نمود. کود آهن کلات مانع از اکسیداسیون آهن در خاک میگردد. از فواید دیگر کود آهن کلاته سنتز کلروفیل در گیاه و احیای مسیرهای واکنشهای شیمیایی در نتیجه افزایش متابولیسم گیاه میباشد. کلاتها نسبت به سایر کودها باعث کاهش آلودگی آبهای زیرزمینی میشوند
برای خرید کود کلات آهن و سایر انواع کودها و دیگر محصولات کشاورزی به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.
همچنین از راههای زیر نیز میتوانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:
۱- مراجعه به صفحه اینستاگرامی به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat_shop/
https://www.instagram.com/zerafat.shop
۲- مراجعه به کانال تلگرامی به آدرس:
۳- تماس با شماره موبایل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۹۳۳
به دلیل ساختار آهکی خاکهای کشور اکثر محصولات کشاورزی دچار مشکل کمبود آهن و روی میباشند. کلات آهن و روی حتی در خاکهایی با PH حدود ۸/۵ نیز بهراحتی آهن و روی را به فرم قابلجذب برای گیاه حفظ نموده و کمبود این عناصر را بهطور کامل برطرف مینماید و در نتیجه موجب افزایش رشد، گلدهی و ثمردهی محصولات مختلف میگردد و افزایش کیفیت محصولات، بهبود عطروطعم و افزایش میزان برداشت محصول را به دنبال خواهد داشت.
عنصر آهن یکی از کلیدیترین عناصر در ساختار سبزینه گیاهی است و کمبود آن یکی از شایعترین کمبودهای عناصر غذایی در زراعت و باغات اکثر مناطق کشاورزی کشورمان است و کمبود این عنصر در گیاه باعث کاهش میزان کلروفیل در سلولها میشود که علائم آن رنگ پریدگی و زردی برگها است که تشدید کمبود این عنصر در نهایت خشکیدگی برگها و گیاه را در پی خواهد داشت. بهترین و سریعترین راه رفع کمبود و نیاز گیاهان به عنصر آهن، تغذیه گیاهان از کودهای کلات آهن است. کود کلات آهن مناسب برای استفاده در خاک ایران، یکی از بهترین انتخابها برای جبران کمبود آهن است. ایجاد مقاومت در برابر آفات و بیماریها، مقاومت در برابر سرمازدگی بهاره و زمستانه و کاهش ضایعات، تسریع ریشهزایی گیاهان و درختان، افزایش تعداد پنجههای بوتهها، افزایش سطح برگ گیاهان، افزایش تشکیل میوه، کاهش ریزش میوه و گل از طریق تأثیر عنصر آهن در متابولیسم گیاه میسر میشود.
در بیشتر نقاط کشور ما مهمترین عاملی که موجب کمبود آهن زیادی بیکربنات در محلول خاک است اغلب خاکهای ایران مقدار قابلتوجهی آهک دارند. آهک بهتنهایی مشکل چندانی در جذب آهن ایجاد نمیکند.
ریشه گیاه با ایجاد شرایط ویژهای در اطراف خود (ترشح هیدروژن یک بار مثبت یا پروتون، اسیدهای آلی و کلاتهای طبیعی) از قلیایت خاک در نزدیکی ریشه میکاهد و به این ترتیب حلالیت ترکیبات آهندار خاک را افزوده، آهن موردنیاز گیاه را در حد کافی تأمین میکند. آبیاری سنگین، فشردگی و یا هر عامل دیگری که تهویه خاک را کاهش دهد، به افزایش غلظت دیاکسید کربن در خاک میشود و در حضور آهک، واکنش انجام میدهد که طی آن بیکربنات تولیدشده، خاصیت بافری دارد.
بدین معنی که از کاهش pH در اطراف ریشه تا حدی جلوگیری میکند و در نتیجه از حلالیت بیشتر ترکیبات آهندار و قابلیت جذب آهن کاسته میشود. توانایی ریشه گیاهان مختلف در ایجاد شرایط مناسب برای جذب آهن متفاوت است. گیاهان مقاوم به کمبود آهن، ریشههای کارایی برای جذب آهندارند.
ریشه گیاهان حساس به کمبود آهن، کارایی مناسبی برای جذب آهن ندارند. این خصوصیت بیشتر جنبه وراثتی دارد. البته تأثیر تغذیه گیاهی مناسب نیز در این مورد به اثبات رسیده است. آب آبیاری، گاهی بهویژه هنگامی که از چاههای عمیق تأمین شود بیکربنات دارد. هوادهی این آبها (با استفاده از فواره و یا ریزش از بلندی) و یا مصرف مقداری اسید سولفوریک (کاهش pH آب آبیاری تا حد خنثی)، مقدار بیکربنات را کاهش میدهد.
گاهی در گیاهان مبتلا به کمبود آهن، غلظت آهن در برگها بیشتر از حد نرمال است و حتی اخیراً در تجزیههای برگی، مقدار غلظت آهن را درج نمیکنند. این بدان علت است که وجود آهن زیادی در برگها ملاک عمل نیست و باید از طریق محلولپاشی و ایجاد شرایط خوب مدیریتی حرکت آهن را در گیاه بهبود بخشید تا علائم کمبود آهن در برگها مشاهده نگردد.
در صورت کمبود آن، سبزینه (کلروفیل) به مقدار کافی در سلولها یافت نمیشود و برگها رنگپریده به نظر میآیند. زردی برگ ناشی از آهک، شکل خاصی از کمبود آهن در گیاه است که در بخش وسیعی از کشور ما را فرا گرفته است مرکبات در جنوب و شمال کشور، میوههای معتدله (از جمله سیب، هلو گلابی، زردآلو)، برخی از زراعتهای مهم از جمله سیب زمینی، سویا و سورگوم، سبزی و گیاهان زینتی با شدتهای متفاوت، از کمبود آهن صدمه میبینند. مدیریت هوشمندانه در کاهش خسارت، بسیار مؤثر است.
عواملی که موجب میشود کمبود آهن تشدید شود عبارتاند از:
آهکی بودن خاکها؛ PH قلیایی – به ازاء هر یک واحد افزایش PH، حلالیت ترکیبات آهن هزار مرتبه کاهش پیدا میکند. یعنی در PH بالاتر از ۷ حلالیت آهن، برای تأمین آهن موردنیاز گیاه کافی نیست؛
تهویه نامناسب خاک (در خاک بافت سنگین).
کمی مواد آلی در خاک.
کیفیت نامناسب آب آبیاری؛ بهخصوص غلظت زیاد یون بیکربنات که در جذب آهن و انتقال آن در داخل گیاه ایجاد مشکل میکند.
مصرف زیاد کودهای فسفری؛ در شرایط مصرف زیاد فسفر جذب آهن توسط گیاه کاهش مییابد.
بیماریهای قارچی ریشه که موجب پوسیدن ریشه میشود و آفات ریشه خوار در گیاه.
ارزیابی آهن قابلجذب در خاک به روش عصاره گیری و با DTPA انجام میشود. (DTPA) یک عصارهگیری است که برای عصارهگیری عناصر کممصرف مورداستفاده قرار میگیرد. در این روش معمولاً اگر مقدار آهن قابلجذب کمتر از ۲.۵ میلیگرم در کیلوگرم باشد کمبود آهن وجود دارد. همچنین بین ۲.۵ تا ۴.۵ میلیگرم نیز در بعضی از گیاهان کمبود آهن مشاهده میشود که غلظت بحرانی آهن نیز گفته میشود. غلظت بیش از حد ۴.۵ غلظت مناسب آهن را نشان میدهد. آهن بهصورت Fe+2، Fe+3 و کِلات آهن (کلاتهای طبیعی و کلاتهای مصنوعی) توسط گیاه جذب میشود.
گیاهان و ارقام آنها نسبت به کمبود آهن حساسیت متفاوتی دارند. واریتههای گیاهی از نظر حساسیت به کمبود آهن به دو گروه Fe افیشنت کوتیوا و Fe اینافیشنت کوتی وا تقسیمبندی میشوند. گیاهان Fe افیشنت Fe-efficient یا آهنکارا (یا مقاوم به کمبود آهن) گیاهانی هستند که با مکانیسمهای مختلف قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش میدهند و در نتیجه دچار کمبود آهن نمیشوند. این گیاهان با دو مکانیسم مشهور به استراتژی ۱ و استراتژی ۲ قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش میدهند
استراتژی ۱ در اکثر گیاهان دیده شده و بهصورتهای مختلفی قابلیت جذب آهن را بالا میبرد. از جمله اینکه دفع +H در محیط ریشه باعث اسیدی شدن PH خاک میشود و حلالیت آهن را افزایش میدهد.
۱-با برخی اعمال میتوان از بروز کمبود آهن در گیاه جلوگیری کرد برای این منظور باید شرایط تهویه خاک مناسب باشد که این امر از طریق چند عامل صورت میگیرد:
الف- بیل زدن در پای درخت؛
ب- اضافه کردن مواد آلی به خاک؛
ج- کیفیت مناسب آب؛
د- مصرف متعادل کود حیوانی و کود فسفری تا قابلیت جذب آهن بالا رود.
۲-کاشت ارقام و گونههای مقاوم به کمبود آهن؛
۳-مدیریت آبیاری صحیح؛ مصرف زیاد آب باعث تغذیه نامناسب و تشدید بروز کمبود آهن میشود؛
مصرف کود آهن بهصورت محلولپاشی روی گیاه و تزریق دارو بر روی تنه درخت درمان خوبی است. برای مصرف کود در خاک، کود کلات آهن بهترین کود است، کود کلات آهن کود گرانقیمتی است.
تصور غلط بعضی از افراد در مصرف بیش از اندازه کود کلات آهن جهت بهبود اشتباه است. استفاده از هر نوع کودی جهت تغذیه خاک و گیاه اگر بیش از اندازه گیاه باشد باعث سمیت یا مرگ گیاه میشود. مصرف عناصر غذایی گیاه از خاک مقدار محدودی است که اگر مقدار آن بیش از اندازه باشد دیگر گیاه برای اجرای عمل تغذیه و آبگیری از خاک دچار مشکل میشود و شادابی و طراوت خود را از دست میدهد. البته کود آهن جز کودهایی است که مصرف زیاد آن خرابی زیادی به بار نمیآورد ولی باید براساس الگوی مصرف آن به گیاه تزریق شود.
مهم: علائم مسمومیت به هر عنصری، همان علائم کمبود آن عنصر را نشان میدهد.
بهترین زمان برای استفاده از کود آهن، زمانی است گیاهان در حال رشد و نمو میباشند بنابراین فصل بهار و تابستان جز بهترین زمانهای استفاده از کود آهن میباشند. در فصل زمستان و پاییز به دلیل خواب گیاه نیاز کمتری به استفاده از کود در گیاه دیده میشود. البته با توجه به زمان کاشت و همینطور منطقهای که گیاه در آن رشد میکند میتوان از دزهای مختلف کود آهن در بازههای مختلف زمانی برای تیمار گیاه استفاده کرد. تغییر کردن فصل فرمول استفاده از کود آهن را تغییر میدهد.
برای خرید این کود و سایر انواع کودها و دیگر محصولات کشاورزی به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرمایید.
همچنین از راههای زیر نیز میتوانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:
۱- مراجعه به صفحه اینستاگرامی به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop
۲- مراجعه به کانال تلگرامی به آدرس:
۳- تماس با شماره موبایل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳